QĐND - Công cuộc giảm nghèo của Việt Nam giai đoạn 2011-2015 đã đạt được mục tiêu đề ra, tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo hiện còn 9-10%, trong đó dưới 5% hộ nghèo. Tuy nhiên, quá trình thực hiện cũng bộc lộ một số hạn chế về chính sách cho người nghèo. Được biết, trong thời gian tới, Nhà nước sẽ đưa giải pháp mới tiếp cận nghèo theo hướng đa chiều. Để hiểu rõ hơn nội dung này, phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã có cuộc trao đổi với ông Ngô Trường Thi, Vụ trưởng, Chánh văn phòng Quốc gia về giảm nghèo (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội).
Nhiều chính sách hỗ trợ, chăm lo cho người nghèo
Cập nhật ngày: 01/10/2024 05:31:13
ĐTO - Thời gian qua, huyện Hồng Ngự tập trung các giải pháp phát huy hiệu quả Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện. Thông qua công tác hỗ trợ vốn vay, đào tạo nghề, giải quyết việc làm và triển khai nhiều mô hình giảm nghèo gắn với thực hiện các chính sách an sinh xã hội... góp phần giúp nhiều hộ nghèo, cận nghèo có điều kiện phát triển kinh tế, từng bước vươn lên ổn định đời sống.
Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Thường Lạc (huyện Hồng Ngự) trao tặng thẻ bảo hiểm y tế cho hội viên có hoàn cảnh khó khăn tại địa phương
Để thực hiện đạt mục tiêu giảm nghèo bền vững, hạn chế tái nghèo và không phát sinh nghèo mới, UBND huyện chỉ đạo các phòng, ban, ngành huyện, UBND xã, thị trấn lồng ghép công tác giảm nghèo với thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới, Chương trình đưa lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài theo hợp đồng; kế hoạch đào tạo nghề cho người lao động nông thôn và giải quyết việc làm sau đào tạo.
Trên cơ sở kết quả điều ra hộ nghèo đa chiều đầu giai đoạn 2022 - 2025, Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp, hướng dẫn các xã, thị trấn lập danh sách cụ thể theo các chiều thiếu hụt và đề ra giải pháp hỗ trợ, giúp đỡ họ tiếp cận các nguồn lực để vươn lên thoát nghèo theo từng năm. Cùng với đó, tập trung hỗ trợ người nghèo tiếp cận đầy đủ các dịch vụ xã hội cơ bản như: việc làm, giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch. Đồng thời thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, hướng dẫn hộ nghèo cách làm ăn, tạo môi trường thuận lợi để hộ nghèo, cận nghèo phát triển kinh tế.
UBND huyện chỉ đạo UBND các xã, thị trấn khảo sát những hộ nghèo, cận nghèo có ý chí vươn lên thoát nghèo và hộ mới thoát nghèo chí thú làm ăn, lập hồ sơ hỗ trợ nguồn vốn từ Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững. Đồng thời chỉ đạo Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp các ngành huyện, UBND cấp xã thẩm định và cho hộ gia đình cam kết sử dụng nguồn vốn vay đúng mục đích. Bên cạnh nguồn vốn được tỉnh hỗ trợ, huyện Hồng Ngự còn đẩy mạnh công tác hỗ trợ vốn cho vay giải quyết việc làm cho hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo từ nguồn ngân sách địa phương.
Hàng năm, UBND các xã, thị trấn rà soát danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo đang quản lý; phối hợp Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện thẩm định hồ sơ các đối tượng đủ điều kiện nhằm kịp thời hỗ trợ vốn vay. Từ năm 2021 đến nay, toàn huyện có 3.741 hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo vay hơn 206 tỷ đồng để sản xuất, chăn nuôi... góp phần tăng thu nhập, cải thiện đời sống.
Cùng với cấp ủy, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội trên địa bàn huyện tích cực triển khai nhiều hoạt động đảm bảo an sinh xã hội, hỗ trợ người nghèo của địa phương. Phát huy vai trò của các cấp Hội trong việc hỗ trợ hội viên, phụ nữ nghèo phát triển kinh tế, Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) huyện Hồng Ngự và các cơ sở Hội hỗ trợ cho 708 hội viên, phụ nữ tiếp cận nguồn vốn vay hơn 5,5 tỷ đồng từ Quỹ hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế của Hội LHPN tỉnh. Bên cạnh đó, các cấp Hội trên địa bàn huyện duy trì hiệu quả 39 Tổ phụ nữ góp vốn xoay vòng giúp nhau phát triển kinh tế gia đình, với 644 thành viên. Từ đầu năm 2024 đến nay, các tổ đã huy động được gần 934 triệu đồng và giúp đỡ vốn không lãi suất cho 442 thành viên.
Theo đồng chí Nguyễn Thị Cẩm Vân - Chủ tịch Hội LHPN huyện Hồng Ngự, ngoài việc hỗ trợ hội viên, phụ nữ nghèo được vay, mượn vốn, các cấp Hội thường xuyên chia sẻ những kinh nghiệm trong lĩnh vực chăn nuôi, trồng trọt và kinh doanh; tổ chức dạy nghề, truyền nghề, giới thiệu việc làm với thu nhập ổn định. Đến tháng 9/2024, Hội LHPN huyện phối hợp Trung tâm giáo dục nghề nghiệp huyện mở 8 lớp đào tạo nghề phi nông nghiệp cho 197 hội viên, phụ nữ thuộc hộ nghèo, cận nghèo; giới thiệu việc làm với thu nhập bình quân từ 3,5 triệu - 5 triệu đồng/tháng cho trên 150 lượt hội viên, phụ nữ. Đồng thời, các cấp Hội trong huyện còn vận động kinh phí xã hội hóa gần 3 tỷ đồng trao tặng hơn 6.400 suất quà cho hội viên, phụ nữ nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn, góp phần nâng cao hiệu quả công tác giảm nghèo ở địa phương.
Theo UBND huyện Hồng Ngự, nhờ sự chung tay của cả hệ thống chính trị, triển khai kịp thời những chính sách hỗ trợ từ Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo của huyện qua từng năm. Năm 2021, toàn huyện có 1.624 hộ nghèo, chiếm 4,43%. Ước đến cuối năm 2024, hộ nghèo giảm còn 721 hộ, chiếm 1,98% (bình quân hàng năm giảm từ 0,76 - 1,29%).
Đồng chí Huỳnh Văn Tài - Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy, Phó Chủ tịch UBND huyện Hồng Ngự cho biết: “Với quyết tâm thực hiện công tác giảm nghèo bền vững, thời gian tới, huyện Hồng Ngự đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động hộ nghèo, cận nghèo nâng cao nhận thức tự lực vươn lên thoát nghèo; tích cực tham gia học nghề, tìm việc làm và nâng cao thu nhập. Bên cạnh đó, UBND huyện, các đơn vị trực thuộc tiếp tục thực hiện tốt chính sách hỗ trợ vốn vay, phát huy hiệu quả các mô hình, dự án giảm nghèo. Huy động các nguồn lực triển khai các hoạt động an sinh xã hội, nhất là chăm lo giúp hộ nghèo, cận nghèo ổn định cuộc sống, vươn lên thoát nghèo”.
Về vấn đề này, Bộ Xây dựng trả lời cử tri tỉnh Bình Thuận như sau:
Từ trước tới nay, Đảng và Nhà nước ta luôn luôn quan tâm ban hành nhiều chính sách hỗ trợ về nhà ở, đặc biệt là hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở.
Thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở đã tạo điều kiện cho các hộ nghèo có nhà ở an toàn, ổn định hơn trong cuộc sống, yên tâm lao động sản xuất, phát triển kinh tế vươn lên thoát nghèo, góp phần thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về an sinh xã hội.
Trong giai đoạn 2015-2020, các hộ gia đình nghèo có khó khăn về nhà ở đã được Nhà nước hỗ trợ nguồn vốn vay ưu đãi (được vay tối đa 25 triệu đồng/hộ từ Ngân hàng Chính sách xã hội với lãi suất vay 3%/năm; thời hạn vay là 15 năm, trong đó thời gian ân hạn là 5 năm) theo Quyết định số 33/2015/QĐ-TTg ngày 10/8/2015 của Thủ tướng Chính phủ với kết quả đạt trên 117.000 hộ.
Tuy nhiên, do giá cả và chi phí vận chuyển vật liệu xây dựng ngày càng tăng so với trước đây, dẫn đến chi phí làm nhà lớn, thường xuyên vượt quá khả năng chi trả của người dân nghèo dù được Nhà nước hỗ trợ.
Để giải quyết thực trạng trên, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025; Chính phủ đã ban hành Nghị định số 28/2022/NĐ-CP ngày 26/4/2022 về chính sách tín dụng ưu đãi thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn từ năm 2021 đến năm 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025.
Theo đó, định mức vốn để hỗ trợ cho các hộ nghèo có khó khăn về nhà ở 95 triệu đồng/hộ (trong đó vốn từ ngân sách Trung ương là 40 triệu đồng; vốn từ ngân sách địa phương tối thiểu là 4 triệu đồng; vốn vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội là 40 triệu đồng với lãi suất ưu đãi 3%/năm, trong thời gian 15 năm, thời gian ân hạn gốc là 5 năm; vốn từ gia đình, dòng họ và cộng đồng tối thiểu là 11 triệu đồng/hộ) để có thể xây dựng được một căn nhà theo phong tục tập quán của địa phương bảo đảm 3 cứng (nền cứng, khung - tường cứng, mái cứng).
Ngoài ra, ngày 18/1/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 90/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, theo đó Dự án 5: "Hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo" thuộc chương trình có nội dung hỗ trợ xây mới hoặc sửa chữa, nâng cấp nhà ở hiện có bảo đảm diện tích sử dụng tối thiểu 30 m2, "3 cứng" (nền cứng, khung - tường cứng, mái cứng) và tuổi thọ căn nhà từ 20 năm trở lên. Định mức hỗ trợ: Nhà xây mới 40 triệu đồng/hộ; sửa chữa nhà 20 triệu đồng/hộ từ vốn sự nghiệp ngân sách Trung ương.
Bên cạnh đó, hiện nay, thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành tại Văn bản số 8993/VPCP-CN ngày 9/12/2021 của Văn phòng Chính phủ về tổng kết chính sách hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo theo Quyết định số 33/2015/QĐ-TTg ngày 10/8/2015 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng đang nghiên cứu, xây dựng dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo khu vực nông thôn giai đoạn 2021-2025 theo hướng:
(i) Có sự hỗ trợ trực tiếp từ ngân sách Trung ương; (ii) tăng mức vay ưu đãi hỗ trợ nhà ở; đồng thời đề nghị các địa phương hỗ trợ thêm từ các nguồn xã hội hóa và lồng ghép việc hỗ trợ với nguồn vốn từ Quỹ "Vì người nghèo" do Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quản lý.
Hiện dự thảo Quyết định đang được gửi lấy ý kiến các Bộ, ngành địa phương tại Văn bản số 607/BXD-QLN ngày 1/3/2022 và Văn bản số 3313/BXD-QLN ngày 17/8/2022, đồng thời được đăng tải trên Cổng Thông tin điện tử Chính phủ nhằm lấy ý kiến góp ý rộng rãi của các cơ quan, tổ chức và cá nhân.
Bộ Xây dựng sẽ tổng hợp, hoàn thiện dự thảo trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, ban hành trong thời gian tới.
Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 thực hiện trên phạm vi cả nước, nhưng trọng tâm là các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo. Chương trình với chính sách hỗ trợ người nghèo xuất khẩu lao động theo hợp đồng được đặt ra là nhiệm vụ quan trọng đối với UBND các tỉnh ven biển và hải đảo, đó là đẩy mạnh hoạt động đưa người lao động sinh sống trên địa bàn các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; hỗ trợ hoạt động đào tạo nâng cao trình độ ngoại ngữ, kỹ năng nghề cho người lao động trước khi đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập và giảm nghèo bền vững, nhất là người lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, người lao động trên địa bàn huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo.
Đối tượng được hưởng chính sách này là người lao động có nhu cầu đi làm việc ở nước ngoài, cư trú trên địa bàn các huyện nghèo (không bao gồm các địa bàn được hưởng cơ chế, chính sách hỗ trợ người lao động đi làm việc ở nước ngoài quy định tại Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030), xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo; ưu tiên người lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo.
Người lao động sinh sống trên địa bàn các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng: tiền đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng nghề, ngoại ngữ; hỗ trợ tiền ăn, sinh hoạt phí, tiền ở trong thời gian tham gia đào tạo (bao gồm cả thời gian tham gia giáo dục định hướng), trang cấp đồ dùng cá nhân thiết yếu; chi phí khám sức khỏe, hộ chiếu, thị thực và lý lịch tư pháp; giới thiệu, tư vấn cho người lao động và thân nhân người lao động; Một phần chi phí đào tạo nâng cao trình độ ngoại ngữ cho người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo các hiệp định ký giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ nước tiếp nhận, ưu tiên người lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, người dân tộc thiểu số, người lao động sinh sống trên địa bàn huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo.
Xuất khẩu lao động ở những môi trường làm việc tốt không những giúp người lao động tích lũy vốn mà còn cả kinh nghiệm, kiến thức sống để lập thân, lập nghiệp
Thời gian qua, Trung tâm Dịch vụ việc làm thuộc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Tiền Giang đã có nhiều nỗ lực trong công tác giải quyết việc làm, tạo việc làm mới cho lao động, chú trọng thực hiện các giải pháp chính sách hỗ trợ người lao động tìm kiếm việc làm, tuyên truyền phổ biến chính sách hỗ trợ tạo việc làm. Phối hợp với các ngân hàng, chủ yếu là Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh để hỗ trợ người lao động vay vốn ưu đãi từ Quỹ Quốc gia về việc làm và nguồn ngân sách địa phương ủy thác qua ngân hàng.
Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh còn tổ chức định kỳ phiên giao dịch việc làm vào các ngày 10 và 20 hàng tháng nhằm tạo thuận lợi cho người lao động trong việc tìm hiểu và đăng ký tuyển dụng cũng như tạo điều kiện cho các nhà tuyển dụng gặp gỡ người lao động để hai bên có cơ hội tìm hiểu, nắm bắt thông tin; chú trọng liên kết với nhiều tỉnh, thành có nhiều doanh nghiệp, khu công nghiệp để cung ứng lao động, giới thiệu việc làm trong và ngoài tỉnh; đồng thời, tuyển chọn và đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng để giảm sức ép về việc làm. Để tạo điều kiện cho lao động được trang bị các kiến thức về ngoại ngữ, Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh thường xuyên mở nhiều khóa đào tạo tiếng Nhật, tiếng Hàn, tiếng Hoa cho khoảng 150 lao động mỗi năm. Theo các cơ quan chuyên môn nhận định, thời gian qua, công tác đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài bên cạnh mục đích kinh tế còn giúp thay đổi tư duy nhận thức và nâng cao kỹ năng, phong cách làm việc của người lao động. Nhờ có sự chủ động phối hợp cùng các doanh nghiệp, lựa chọn các doanh nghiệp uy tín hoạt động trong lĩnh vực xuất khẩu lao động, Trung tâm đã giúp người lao động nhận thức, nắm rõ thông tin về thị trường lao động ngoài nước, chủ động lựa chọn những doanh nghiệp, đơn vị đủ tư cách pháp nhân, có uy tín, công việc ổn định, thu nhập tốt, đồng thời, ngăn ngừa các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài và phòng tránh thiệt hại cho người lao động. Thời gian qua, Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh đã phối hợp với 12 doanh nghiệp xuất khẩu lao động có uy tín để đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài.
Bác Ái là huyện nghèo của tỉnh Ninh Thuận, cuộc sống của người dân chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp là chính, thu nhập bình quân đầu người chỉ đạt khoảng 17 triệu đồng/người/năm. Trong những năm qua, thực hiện chính sách của Đảng và Nhà nước, huyện xác định xuất khẩu lao động là cơ hội để giúp người dân thoát nghèo nhanh và bền vững, huyện đã chủ động triển khai chương trình đào tạo nghề cho lao động nông thôn gắn với xuất khẩu lao động. Nhờ đó, đã giúp hàng trăm lao động ở địa phương đi làm việc ở nước ngoài, chuyển đổi nghề để thoát nghèo bền vững. Từ năm 2010 đến nay, huyện đã đưa gần 300 lao động đi làm việc ở nước ngoài, đã gửi về cho gia đình hơn 17 tỷ đồng. Nhiều gia đình có người đi xuất khẩu lao động nhờ nguồn thu nhập ổn định đã vươn lên trong phát triển triển kinh tế gia đình, xây dựng cuộc sống no ấm.
Có thể nói xuất khẩu lao động được xác định là hướng đi đúng trong công tác giải quyết việc làm, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế của huyện. Thời gian qua, tất cả các lao động sau khi hết thời hạn làm việc ở nước ngoài trở về đều có cuộc sống ổn định. Để hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động đi xuất khẩu lao động, thời gian tới huyện tiếp tục thực hiện các chính sách hỗ trợ, ưu đãi về vốn vay; đồng thời, phối hợp doanh nghiệp có uy tín về địa phương tuyểnlao động, tuyên truyền, tư vấn, đảm bảo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho người lao động đi làm việc ở nước ngoài, góp phần phát triển kinh tế gia đình. Xuất khẩu lao động ở những môi trường làm việc tốt không những giúp người lao động tích lũy vốn mà còn cả kinh nghiệm, kiến thức sống để lập thân, lập nghiệp.
Với những hỗ trợ tích cực và sự vào cuộc của các cấp, các ngành, chương trình xuất khẩu lao động cho người nghèo trên cả nước nói chung và người nghèo vùng ven biển và hải đảo đang dần khởi sắc, dẫu quá trình triển khai không tránh khỏi những khó khăn, hạn chế cần được nghiêm túc nhìn nhận và rút kinh nghiệm để có hướng đi lâu dài và bền vững, trở thành giải pháp chiến lược hỗ trợ sinh kế bền vững cho người nghèo thay đổi cuộc sống, thực hiện thành công mục tiêu Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững đã đề ra, phấn đấu đến năm 2025, tối thiểu 9.500 người lao động thuộc các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo được hỗ trợ đào tạo; trong đó, có khoảng 5.700 lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (ít nhất 80% hộ gia đình có người đi làm việc ở nước ngoài sẽ thoát nghèo). Hỗ trợ khoảng 1.200 người lao động tham gia các khóa đào tạo nâng cao trình độ ngoại ngữ trước khi đi làm việc ở nước ngoài theo các Hiệp định ký giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ nước tiếp nhận./.
